› OGŁOSZENIA
› FIRMY
› ARTYKUŁY

historia Elbląga w datach do 1945 roku

A A A

Historia Elbląga w datach do 1945 roku

ok. 890 - relacja żeglarza Wulfstana zawierająca nazwę rzeki Ilfing (od staroszwedzkiego ilf - krótka, ing - rzeka)
1237 - Krzyżacy zakładają Elbląg i stawiają drewniany zamek nad rzeką Ilfing
13 styczeń 1238 - dokument o uposażeniu klasztoru Dominikanów i przybycie zakonników do Elbląga.
1240 - w Elblągu uruchomiono trzecią w państwie krzyżackim mennicę (po Chełmnie i Toruniu).
15 luty 1242 – pierwszy raz ukazuje się pieczęć miejska Elbląga z wizerunkiem kogi.
10 kwiecień 1246 – Elbląg otrzymuje prawa miejskie na prawie lubeckim.
18 styczeń 1255 – w Elblągu zatrzymał się wracający z Sambii król Czech - Przemysław II Ottokar.
1319 - zakończono budowę Bramy Targowej w Elblągu.
1337 - lokacja Nowego Miasta Elbląga jako osobnej jednostki miejskiej.
15 lipca 1410 – w czasie bitwy pod Grunwaldem Elbląg stanął po stronie wojsk krzyżackich.
21 luty 1440 – podczas zjazdu w Elblągu założono Związek Pruski, do którego przystąpili elblążanie
12 luty 1454 - podczas powstania antykrzyżackiego zburzono zamek krzyżacki w Elblągu.
8 czerwiec 1454 – wizyta króla Kazimierza Jagiellończyka w Elblągu.
15 wrzesień 1463 - flota elbląsko-gdańska, pod dowództwem kaprala Jakuba Vossa, odniosła zwycięstwo nad flotą krzyżacką w bitwie na Zalewie Wiślanym.
19 październik 1466 – II pokój toruński. Na jego mocy Elbląg wchodzi w skład państwa polskiego.
1483 – zakończono budowę Kanału Jagiellońskiego, który połączył rzekę Elbląg z rzeką Nogat.
7 luty 1495 – wizyta króla Jana Olbrachta w Elblągu.
1503 - Elbląg stał się strażnikiem pieczęci Prus Królewskich (funkcję tę sprawował do 1772 roku).
18 styczeń 1504 – wizyta Mikołaja Kopernika w Elblągu.
29 maj 1535 - powstaje Gimnazjum Elbląskie, pierwsza w kraju szkoła średnia.
1552 – wizyta króla Zygmunta Augusta w Elblągu.
1557 - Wolfgang Dietmar uruchamia w Elblągu pierwszą drukarnię.
1571 -  na zamówienie króla Zygmunta Augusta w Elblągu rozpoczęto budowę galeonu "Smok”, pierwszego polskiego okrętu wojennego. Po śmierci króla budowę statku przerwano i nigdy nie  ukończono
10 wrzesień 1576 – wizyta króla Stefana Batorego w Elblągu.
7 marzec 1577 - Stefan Batory skierował cały handel polski do Torunia i Elbląga. Wysunęło to Elbląg na główny port Rzeczypospolitej.

8 czerwiec 1577 – Stefan Batory zagwarantował w Elblągu wolny handel z osobami trzecimi bez pośrednictwa kupców gdańskich; złamał w ten sposób monopol handlowego pośrednictwa Gdańska.

10 wrzesień 1577 - wojna Rzeczypospolitej z Gdańskiem: atak gdańszczan na Elbląg odparty przez elblążan
1584 – w Elblągu powstaje filia angielskiej spółki Estland Company do handlu ze wschodem.
1592 - otwarcie Biblioteki Elbląskiej.
sierpień 1601 - pierwsze przedstawienie sztuk Szekspira w Polsce. Angielska trupa Johna Greena zaproszona przez elbląskiego rajcę miejskiego Andrzeja Bartowicza odegrała w "Domu Pod Siedmioma Szczytami" fragmenty dzieł tego twórcy.
8-12 czerwiec 1623 – wizyta króla Zygmunta III Wazy w Elblągu.
1626-1635 - okupacja szwedzka.
12 wrzesień 1635 - rozejm w Sztumskiej Wsi.
11 luty 1636 – wizyta króla Władysława IV w Elblągu.
1651 - wizyta króla Jana Kazimierza w Elblągu.
1655-1660 - okupacja szwedzka.
3 maj 1660 - pokój oliwski.
1700 – powstaje pierwszy majątek mieszczański na terenie elbląskiej Bażantarni. Ostatecznie przejęty przez Sebastiana Stolza - właściciela majątku Stolzenhof - obecnie Podgórze. Jako pierwszy w historii Bażantarni starał się wykorzystać jej walory widokowe i przyrodnicze. Urządził tereny spacerowe.
1703 – wizyta króla Augusta II Sasa w Elblągu.
1704 - wizyta króla Stanisława Leszczyńskiego w Elblągu.
1737 – obchody 500-lecia powstania Elbląga.
6 wrzesień 1738 - wodowanie zbudowanego w Elblągu statku pełnomorskiego „Stadt Elbing” (Miasto Elbląg), wykonanego na zamówienie elbląskiego mieszczanina Henryka Doringa.
1765 - wizyta posła króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w Elblągu.
13 wrzesień 1772 - polski garnizon opuszcza miasto. Wojska pruskie wkraczają do Elbląga.
6-7 czerwiec 1773 - wizyta króla Prus Fryderyka Wielkiego w Elblągu. Początek rozbiórki fortyfikacji miejskich, która dała możliwość rozbudowy miasta i rozbudziła chęci do wędrówek. W Elblągu zaczęła rodzić się turystyka.
10 wrzesień 1773 – zniesienie przez władze pruskie w Elblągu prawa lubeckiego i ustroju samorządowego miasta.
26 kwietnia 1777 – na skutek uderzenia piorunu w wieżę kościoła św. Mikołaja, pożar strawia wieżę oraz ratusz Starego Miasta.
1779-1782 – rajcy miejscy postanowili postawić nowy ratusz przy Neue Markt (Nowy Rynek) potem nazwanym Friedrich-Wilhelm-Platz; obecnie Plac Słowiański.
1787 – wydano pierwszą elbląską gazetę.
1801 - August Abbeg, radca handlowy i dawny konsul królewski w Rosji, nabył ziemię należącą do strażnika leśnego, znajdującą się w miejscu dawnego zajazdu Stolza w Bażantarni
1802 - August Abbeg rozpoczyna budowę dworu i zabudowań gospodarczych. Dla potrzeb tej inwestycji uzyskał pozwolenie na otworzenie cegielni. Był to początek kształtowania się parku dworskiego.
8-9 maj 1807 – wizyta cesarza Francuzów Napoleona Bonaparte w Elblągu.
4-5 czerwiec 1807 - zwycięska bitwa wojsk napoleońskich z wojskami rosyjskimi i pruskimi o most na Pasłęce w okolicach Spędów.
9 lipca 1807 - Napoleon podpisuje pokój w Tylży.
1811 - w Bażantarni otwarto zajazd Gasthaus Vogelsang (obecnie restauracja Myśliwska).
30 styczeń 1814 - w Elblągu urodził się Gottlieb Ferdinand Schichau.
1 lipiec 1818 - powstaje powiat Elbląg, pierwszym starostą zostaje nadprezydent Elbląga - Johann Christian Ludwig Bax.
lipiec 1818 – wizyta króla Fryderyka Wilhelma III w Elblągu.
sierpień 1818 - pobyt następcy tronu w Elblągu, późniejszego Fryderyka Wilhelma IV.
wrzesień 1818 - w Elblągu, przejazdem, zatrzymuje się car rosyjski Aleksander I.
1818 – w “Deutsches Haus” powstaje pierwszy w mieście stały teatr z widownią na ok. 500 miejsc.
1820 - w Bażantarni rozpoczyna się budowa domu Bractwa Kurkowego.
maj 1821 - w nowo otwartym obiekcie burmistrz Elbląga, von Schőn, zatwierdza statut Bractwa Kurkowego.
1825 – powstaje pierwszy projekt budowy Kanału Elbląskiego.
17 luty 1828 – założono, zasłużone dla rozwoju miasta, Towarzystwo Przemysłowe (Elbinger Gewerbe -Vereins). Prowadzi m.in. Szkołę Przemysłową, której absolwentem był Ferdynand Schichau.
24 sierpień 1828 - pierwsi turyści z Elbląga przybywają parowcem Coppernikus do Krynicy Morskiej.
18 listopad 1831 - do Elbląga przybywa grupa powstańców listopadowych.
21 styczeń 1832 - wojsko pruskie strzela do powstańców listopadowych w Fiszewie.
3 kwiecień 1837 - powstaje gimnazjum męskie “Heinrich von Plauen Schule”, jako wyższa szkoła miejska. Początkowo mieściła się przy ul. Wodnej 31, potem nabyto dla celów szkolnych budynki po Fabryce Tytoniu Jebensa przy ul. Wapiennej, a w 1912 zbudowano nowoczesny gmach użytkowany obecnie przez Urząd Miasta.
3 sierpień 1837 - wybicie medalu z okazji 600-lecia miasta oraz zasadzenie dębu i umieszczenie głazu z datą 1837 na placu Fryderyka-Wilhelma.
4 październik 1837 - 23-letni Ferdynand Schichau, po ukończeniu elbląskiej Szkoły Przemysłowej i berlińskiej Gewerbe - Akademie - otwiera warsztat mechaniczny przy ulicy Wałowej 10.
1840 - powołano spółkę do obsługi wodnej linii Królewiec - Elbląg.
11 lipiec 1843 - otwarcie kurortu Kahlberg - Łysica (Krynica Morska).
1846 - przy obecnej ul. Rycerskiej zakończono budowę Teatru Miejskiego.
1846 - rozpoczęto budowę odcinka kolejowego Braniewo - Elbląg - Malbork.
1846 - powstaje Towarzystwo Miłośników Lasu Ptasi Śpiew. Celem Towarzystwa była popularyzacja Wysoczyzny Elbląskiej, Mierzei Wiślanej i Kanału Elbląskiego w Europie. Liczyło ono ponad tysiąc członków. Miało stałych reprezentantów w wielu miastach Europy, którzy rozpowszechniali wydawane w Elblągu mapy, przewodniki, litografie i widokówki.
1848 – rozpoczęła się budowa Kanału Elbląskiego wg projektu Georga Jakuba Steenke.
1849 – powstaje pierwszy statek parowy zbudowany całkowicie w Elblągu.
1852 - otwarto dworzec kolejowy przy Alei Grunwaldzkiej.
19 październik 1852 - pierwszy pociąg przemierza trasę Malbork - Elbląg - Braniewo.
28 listopad 1859 - uruchomiono gazownię w Elblągu.
28 październik 1860 - na Kanale Elbląskim pojawiły się pierwsze statki.
1861 – powstała pierwsza lokomotywa F. Schichaua - "Fulda".
1863 – powiat elbląski podzielono na Powiat Ziemski i Powiat Grodzki.
1865 – przy ul. Świętego Ducha 3 i 4 otwarto Muzeum Miejskie.
1872 - powołano Towarzystwo Akcyjne Spółki Morskiej Kahlberg.
1874 - uruchomiono fabrykę cygar Loeser i Wolff.
1 kwiecień 1875 – w mieście powstaje zawodowa straż pożarna.
1880 - otwarcie browaru Angielskie Źródła (Englisch Brunnen).
1882 - Rada Miasta Elbląga wykupuje od spadkobierców A. Abbega tereny obecnej Bażantarni.
22 kwiecień 1882 - zmarł Jerzy Jakub Steenke (ur. 30 czerwca 1801 roku w Królewcu) - projektant i budowniczy Kanału Elbląskiego.
1888 – Żuławy nawiedziła wielka powódź. Jej skutki przekonały władze Prus o konieczności wykonania Przekopu Wisły.
styczeń 1892 -  w Gdańsku oficjalnie uruchomiono filię stoczni Schichaua (w dużej części Stocznia Gdańska im. Lenina).
grudzień 1892 - uruchomiono miejską rzeźnię.
31 marzec 1895 - otwarcie Przekopu Wisły (nowe ujście Wisły do Zatoki Gdańskiej).
1 maj 1895 - uruchomienie latarni morskiej w Krynicy Morskiej (Kahlbergu).
22 listopad 1895 - uruchomienie pierwszych tramwajów elektrycznych w Elblągu. Całkowita długość linii wynosiła 3,88 km.
23 styczeń 1896 - umiera F. Schichau.
15 grudzień 1898 - właściciel Kadyn, Artur Birkner, przekazuje w testamencie majątek Cesarzowi Rzeszy Niemieckiej, Wilhelmowi II.
1899 - powołanie filii stoczni Schichaua w Pillau (Piława - po 1945 r. Bałtijsk).
2 czerwiec 1899 - Cesarz Wilhelm II z pierwszą wizytą w nowej posiadłości w Kadynach.
20 maj 1899 - otwarto odcinek Kolei Nadzalewowej Elbląg - Frombork.
wiosna 1900 - budowa 2,5 km odcinka kolei łączącej Kolej Nadzalewową i państwową sieć dróg żelaznych (pochodzącą z lat 1852 - 1888).
21 kwietnia 1900 - uroczyste wodowanie pierwszego wielkiego liniowca ze Stoczni Schichau'a - "Cesarza Barbarossa" ("Kaiser Barbarossa").
18 listopad 1900 - nieopodal Bramy Targowej staje pomnik Ferdynanda Schichau'a, ufundowany ze składek pracowników kombinatu przemysłowego Schichau - Werke. Zniszczony w marcu 1945 r. przez oddziały tzw. "trofiejszyków" i wywieziony w głąb Rosji dla pozyskania metali kolorowych.
25 marzec 1901 - powołano "Towarzystwo Rozwoju Turystyki Pieszej w Elblągu i jego Okolicach", którego prezesem zostaje Carl Pudor.
1902 - otwarcie szpitala miejskiego przy obecnej ul. Żeromskiego mieszczącego 250 łóżek.
1906 - rozpoczęto budowę Automobil Fabrik F. Komnick nad rzeką Elbląg – przy dzisiejszej ulicy  Dojazdowej.
1908 - zakończono budowę fontanny założyciela miasta Elbląga, mistrza krajowego Hermana Balka na Placu Fryderyka Wilhelma (dzisiaj Plac Słowiański), ufundowaną przez elblążan: Fryderyka Siebera i Emila Lehmanna.
1912 - zakłady Schichaua dzierżawią na 99 lat w Mühlgaben, obok Rygi, obszerną parcelę, gdzie powstaje filialna stocznia, produkująca torpedowce na potrzeby marynarki rosyjskiej.
1912 - zakończono budowę okazałej siedziby Sądu Okręgowego przy dzisiejszym Placu Konstytucji.
1912 - zakończono budowę siedziby "Szkoły Henryka Plauena" – dzisiejszego budynku Urzędu Miejskiego.
29 maj 1916 - cesarz Wilhelm II odbywa przejażdżkę elbląskim tramwajem.
8 lipca 1917 - pożar trawi Most Wysoki w Elblągu, odbudowany dopiero w 1926 roku.
1 lipiec 1922 - miasto Elbląg przejmuje, prywatną do tej pory, komunikację tramwajową.
1926 - po raz pierwszy pojawia się herb powiatu ziemskiego Elbląg.
1926 - otwarto Wyższą Szkołę Nauczycielską w Elblągu (Akademię Pedagogiczną).
1927 - zmarł Carl Pudor (ur. w 1855 roku w Dzierzgoniu), urzędnik państwowy, krajoznawca i historyk (wydał „Przewodnik po Elblągu i okolicy”).
maj 1928 – zakończono budowę Elektrowni Elbląg.
19 grudnia 1933 – rozpoczęła się budowa autostrady Elbląg-Królewiec.
1934 – wizyta Melchiora Wańkowicza w Elblągu. Pisarz zbierał materiały do książki "Na tropach Smętka".
1935 - Adolf Hitler odebrał w Elblągu nadane mu insygnia Honorowego Obywatela Miasta.
1937 - na 700-lecie Elbląga otwarto pierwszą w mieście linię autobusową.
12 luty 1945 - Armia Czerwona po ciężkich walkach zdobywa Elbląg. Miasto wraca do Polski.

Warmia i Mazury regionem zjednoczonej Europy Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007-2013.