Niezbędnik
Ogólne informacje
- ››adresy i telefony
- ››ogólne informacje o Elblągu
- ››rozkład jazdy ZKM
- ››rozkład jazdy PKP
- ››rozkład jazdy PKS
- ››edukacja i szkolnictwo
- ››honorowi obywatele
- ››miasta partnerskie
Historia
- ››historia miasta
- ››legendy elbląskie
- ››historia Elbląga do 1945
- ››historia w datach
- ››nieistniejące zabytki
- ››rewolucja przemysłowa
- ››Elbląg - II Wojna Światowa
Turystyka i rozrywka
- ››zabytki Elbląga
- ››szlaki turystyczne
- ››ścieżki rowerowe
- ››kultura i sztuka
- ››hotele i noclegi
- ››atrakcje w mieście
- ››Wysoczyzna elbląska
- ››okolice Elbląga
zobacz Elbląg
historia miasta
A A A |
Historia Elbląga do 1945 r.
Elbląg został założony przez Krzyżaków w 1237 roku, a dokładnie przez krajowego mistrza zakonu krzyżackiego Hermanna von Balka. Wtedy to nad brzegiem rzeki Ilfing (stąd pochodzi nazwa Elbląg) zbudowano zamek obronny, wokół którego wyrosła osada handlowa. Prawa miejskie ówczesna osada otrzymała 10 kwietnia 1246 roku. Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego nadał Elblągowi dokument lokacyjny, który oparty był na prawie lubeckim.
Zamek obronny w latach 1251-1309 był siedzibą Mistrza Krajowego, a także stolicą Państwa Zakonu Prus.
Po bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku, elblążanie złożyli hołd królowi polskiemu Władysławowi Jagielle, ofiarując mu także Zamek Elbląski. Ważnym wydarzeniem dla miasta było także przystąpienie Elbląga w 1440 roku do Związku Pruskiego.
W 1454 roku, podczas powstania antykrzyżackiego, zamek został zniszczony. Jedyne, co zachowało się do dziś, to niewielkie szczątki murów oraz budowle na przedzamczu.
24 sierpnia 1457 roku Elbląg otrzymał tzw. wielki przywilej od króla Kazimierza Jagiellończyka. Miał on na celu powiększenie posiadłości ziemskich i miast o: Kamionek, Próchnik, Nadbrzeże, Pilonę, Komorowo, Pomorską Wieś, Ogrodniki, a także rozszerzył dotychczasowe uprawnienia samorządowe.
Po II pokoju toruńskim 19 października 1466 roku, Elbląg wszedł w skład państwa polskiego. Elbląg stał się ważnym portem morskim, na równi z takimi miastami jak Toruń czy Gdańsk. Miasto należało do związku miast hanzeatyckich, prowadziło ożywione kontakty handlowe z Niemcami, Skandynawią, Anglią, Niderlandami. Było zamieszkiwane przez ludność różnych narodowości, wyznań i poglądów politycznych.
XVI i XVII wiek to okres największego rozkwitu oświaty, sztuki i rzemiosła w dawnym Elblągu. Dominowały cechy takie jak: kamieniarstwo, meblarstwo, rzemiosło, złotnictwo, garncarstwo, murarstwo, fryzjerstwo, czy krawiectwo. O zamożności dawnych elblążan świadczą wyniki prac wykopaliskowych, prowadzonych na Starym Mieście. Archeolodzy w miejscach dawnych kamienic wydobywają tysiące wyrobów z bursztynu, ceramiki, szkła, metali itp.
W XVI i XVII wieku liczne wojny, jakie przetoczyły się przez te tereny doprowadziły do osłabienia pozycji Elbląga oraz przyniosły zarazy, grabieże i kontrybucje. Po 30 latach przynależności do Rzeczpospolitej, Elbląg po I rozbiorze Polski w 1772 roku został wcielony do państwa pruskiego, którym władał Fryderyka II. Elbląg pozbawiony został swoich dotychczasowych przywilejów i stał się prowincjonalnym miastem powiatowym. Na początku XIX wieku miasto zostało zdegradowane do roli portu rzecznego w lokalnym handlu.
W drugiej połowie XIX wieku Elbląg zaczął szukać nowych dróg rozwoju gospodarczego i powoli zaczął przeradzać się w ośrodek przemysłowy, administracyjny i wojskowy. Miasto znalazło się na szlaku kolejowym. Do eksploatacji przekazany został Kanał Elbląski. Rozbudowano port, pojawiły się nowe spichlerze, dźwigi i inne urządzenia portowe. Powstały zakłady, m.in. browar, fabryka cygar, lokomotyw i samochodów. Szczególne znaczenie dla miasta miała jednak stocznia, założona przez Ferdynanda Schichau, w której budowano m.in. torpedowce, łodzie podwodne i lokomotywy.
Elbląg stał się również miastem militarnym. Zaczęły pojawiać się budynki koszarowe dla artylerii, piechoty, kawalerii, wojsk inżynieryjnych. Budowano również osiedla mieszkaniowe przeznaczone dla wojska.
Pierwsza wojna światowa nie spowodowała w zasadzie znacznych zniszczeń jeżeli chodzi o Elbląg.
Po drugiej wojnie światowej, w 1945 roku miasto wróciło do Polski. Wskutek działań wojennych Elbląg został zniszczony w około 65 proc. Szczególnie ucierpiało Stare Miasto. Zabytkowe kamieniczki legły w gruzach. Inne, uszkodzone, rozebrano. Elbląg w znacznym stopniu wyludnił się. Trud odbudowy przejęli przesiedleńcy.