Dyrektor IPN: W Elblągu powinien powstać pomnik gen. Nieczuja-Ostrowskiego

Bolesław Nieczuja-Ostrowski ze swoimi żołnierzami z 5. Pułku Strzelców Podhalańskich  podczas ćwiczeń, okolice Przemyśla. Maj 1935, kurs praktyczny 22.Dywizji Piechoty Górskiej / zdjęcie wykonane pod koniec lat dziewięćdziesiątych  fot. archiwum prywatne

Grażyna Wosińska
napisz do mnie ‹
moje inne artykuły ‹

Prof. Mirosław Golon, dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku podczas konferencji naukowej w Elblągu zaapelował o postawienie pomnika gen. Bolesława Nieczuja-Ostrowskiego w centrum naszego miasta. 

Gen. Bolesław Nieczuja-Ostrowski jest jedną z najbardziej znanych postaci związanych z Elblągiem. Wyróżniono go tytułem honorowego obywatela miasta. W Elblągu są dwie tablice jemu poświęcone: na ścianie  Szkół Anglojęzycznych Regent College (b. Siedziba powiatowej bezpieki), przy ul. Królewieckiej  oraz obelisk z tablicą w parku jego imienia, przy ulicy Żeromskiego.
Prof. Mirosław Golon uważa, że to za mało, bowiem gen. Bolesław Nieczuja-Ostrowski zasługuje pomnik figuratywny. 

W Gdańsku jest pomnik Jana III Sobieskiego, w Warszawie marszałka Piłsudskiego, a w Elblągu powinien stanąć pomnik gen. Bolesława Nieczuja-Ostrowskiego. Jest on najwyższym rangą dowódcą Armii Krajowej związanym przez wiele lat z Elblągiem 

- argumentował prof. Golon podczas wystąpienia na konferencji naukowej poświęconej Sprawie Elbląskiej. Podkreślał on, że pomnik powinien powstać ze składek społecznych, po to, by każdy ofiarodawca czuł, iż to także „jego” pomnik.

W rozmowie z Elblag.Net Tomasz Stężała, pisarz i wnuk generała stwierdził, że to bardzo dobry pomysł. 

Bardzo się cieszę

- powiedział.

Podobnego zdania jest elblążanin Bolesław Czechowski.

Chętnie włączę się w organizację tego przedsięwzięcia. Pana generała znam nie tylko z publikacji i działalności w Elblągu, ale osobiście. Gdy podróżowałem pociągiem zagadnął mnie czy jestem żołnierzem. Gdy potwierdziłem zaczął wspominać, mówił m.in. o swoim pobycie w stalinowskim więzieniu

-  wyjaśnia pan Bolesław.   

Anna Szawara, nauczycielka ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Elblągu również popiera pomysł postawienia pomnika. 

Gen. Bolesław Nieczuja-Ostrowski jest bohaterem, wzorem naśladowania dla młodego pokolenia

- przekonuje.

Oficjalny życiorys Generał brygady, ps. „Bolko”, „Grzmot”, „Tysiąc”, „Michałowicz” (IPN w Gdańsku)

Urodził się 29 września 1907 r. w Haliczu (woj. stanisławowskie) z ojca Michała i matki Anieli. Ukończył gimnazjum humanistyczne w Przworsku. W okresie nauki należał do harcerstwa, doszedł do funkcji Komendanta Hufca ZHP w Przeworsku.
W 1931 r. ukończył w stopniu podporucznika szkołę oficerską w Komorowie – Ostrowi Mazowieckiej. Jako młody oficer służył w 5. Pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu. Stamtąd skierowany został do szkolnictwa wojskowego podchorążych i oficerów rezerwy w Zambrowie, a następnie do Różan nad Narwią. We wrześniu 1939 r. walczył jako dowódca kompanii 115 PP, a następnie 114 PP 41 Dywizji Piechoty Rezerwowej Grupy Operacyjnej „Wyszków”. Został odznaczony Krzyżem Walecznych.
Po ucieczce z niewoli niemieckiej już od października 1939 r. działał w konspiracji – najpierw we Lwowie, gdzie organizował „Polską Organizację Lwów”, a następnie został z ramienia ZWZ Komendantem Miasta Lwowa. Tropiny przez NKWD uciekł do Krakowa, gdzie w kwietniu 1940 r. został szefem uzbrojenia i organizatorem produkcji konspiracyjnej broni Okręgu ZWZ-AK Kraków kryptonim „Ubezpieczalnia”. Od sierpnia 1943 r. w randze majora pełnił obowiązki inspektora Inspektoratu Rejonowego AK kryptonim „Michał-Maria” (Miechów, Olkusz, Pińczów ). W lipcu 1944 r. został mianowany dowódcą 106 Dywizji Piechoty AK kryptonim „Dom”, utworzonej w ramach Inspektoratu „Maria” obok Krakowskiej Brygady Kawalerii i wielu pomniejszych jednostek do zadań specjalnych. Działania wojenne zakończył w stopniu podpułkownika ze starszeństwem od 11 listopada 1944 roku.
W 1945 r., po rozwiązaniu AK, przeniósł się na „ziemie odzyskane” koło Elbląga, gdzie wraz z garstka swoich żołnierzy organizował życie gospodarcze. Na przydzielonym przez PUR terenie kilku miejscowości na północ od Elbląga zawiązał wraz z żołnierzami Spółdzielnię Gospodarczo-Społeczną w Pogrodziu. O dynamice tego przedsięwzięcia świadczy wizyta ministra Eugeniusza Kwiatkowskiego, który wysoko ocenił efektywność organizacyjną. To dobrze rozwijające się przedsięwzięcie przerywają aresztowania. Aresztowany był trzykrotnie. Za trzecim razem, w 1949 r. po uciążliwym śledztwie w Krakowie skazano go dwukrotnie na śmierć. Po apelacjach zmieniono wyrok na dożywocie. Siedział 7 lat w więzieniach: w Krakowie, Sztumie i Wronkach.
Wyszedł na wolność w 1957 roku. Po okresie adaptacji do warunków życia w nowej rzeczywistości, namówiony przez środowisko plantatorów i ogrodników prywatnych staje na czele nowo organizowanej Spółdzielni Ogrodniczo-Pszczelarskiej „Żuławy” w Elblągu. Sprawność organizacyjna bezpartyjnego i z przeszłością akowską prezesa nie mieści się w schemacie ideowym PZPR. W wyniku manipulacji przestał być prezesem i stracił pracę. Po trudnościach z uzyskaniem pracy, po pewnym czasie, korzystając z pomocy środowiska akowskiego otrzymał zatrudnienie w Zespole Prasy PAX w Gdańsku na stanowisku kierownika kolportażu, gdzie pracował do emerytury.
Po przemianach ustrojowych po 1989 r. został awansowany do stopnia pułkownika z wsteczna datą od 1945 roku. W 1991 r. w pierwszych nominacjach generalskich Prezydent RP Lech Wałęsa awansował go do stopnia generała brygady.
Został uhonorowany następującymi odznaczeniami: Krzyż Virtuti MIlitari V kl.; Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami; Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski; Krzyż Armii Krajowej; Krzyż Drugiej Obrony Lwowa; medal od papieża Jana Pawła II „Pro Ecclesia et Pontifice”; Honorowe Obywatelstwo Miasta Elbląga, Miechowa, Wolbromia. Odznaki honorowe: ZHP, Polska Organizacja Wojskowa we Lwowie, Stow. Żołnierzy AK w Krakowie.
Po przejściu na emeryturę zajął się opracowywaniem monografii Inspektoratu AK „Maria”. Wydał następujące pozycje książkowe: Rzeczpospolita Partyzancka. Inspektorat AK „Maria” w walce – tom I obejmujący dzieje inspektoratu w początkowym okresie konspiracji, w latach 1939–1942, oraz tom II, cz. I – obejmujący  lata 1943–1944. Przekazał w niej dane dotyczące podstawowych komend konspiracyjnych omawianego okresu. Rozpoczął przygotowanie do druku cz. II tego tomu, poświęconego stronie organizacyjnej istniejących w tym czasie jednostek konspiracyjnych na całym terenie inspektoratu i ich działalności sabotażowo-dywersyjnej. Wydał też w 1993 r. książkę zawierającą osobiste refleksje – Drogi Miłości Bożej.
W ostatnich latach, mimo podeszłego wieku, aktywnie uczestniczył w życiu społecznym. Był założycielem i prezesem Fundacji Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu „Maria” oraz założycielem Gwardii Jezusa i Maryi, działającej w ramach ruchu szerzącego kult Miłosierdzia Bożego.

Zmarł 13 lipca 2008 r. w Elblągu.